Waarom Moreel Beraad
Medewerkers in de zorg en het onderwijs worden in toenemende mate geconfronteerd met kleine en grote morele vragen. Veel verzorgenden, verpleegkundigen, artsen, therapeuten, leerkrachten/docenten en ook leidinggevenden zeggen dagelijks morele dilemma’s tegen te komen en daar last van te hebben. Ook familieleden van patiënt of leerlingen/studenten hebben hiermee te maken.
Hoewel er behoefte is aan reflectie op morele dilemma’s is de tijd voor onderling overleg vaak beperkt. En daarmee de mogelijkheid om concreet te bespreken wat goede zorg en goed onderwijs is, waarom en zo tot een goed onderbouwde en gedeelde besluitvorming te komen. Bovendien zijn medewerkers in de zorg en het onderwijs van huis uit vooral gericht op het doen en op het direct praktisch oplossen van alledaagse vragen. Bij morele vragen is echter vaak niet meteen duidelijk wat goed is om te doen en vraagt het bepaalde vaardigheden om te kunnen verwoorden wat men goed vindt en daarop te kunnen reflecteren. Dat vraagt een ander soort kennis dan de ‘ervaringswijsheid’ die in het ‘doen’ zit opgesloten. Waarom doen we de dingen zoals we ze doen?
Gezamenlijk nadenken over een actieve verbinding van ‘doen’, ‘denken’ en ‘voelen’ versterkt de professionaliteit van medewerkers in de zorg en onderwijs.
Training in opdracht van Imoz
Training in opdracht van Imoz
Wat is Moreel Beraad
Moreel Beraad is een groepsgesprek dat onder begeleiding van een gespreksleider volgens een gestructureerde methode gevoerd wordt. Dit kan zijn de dilemmamethode of de socratisch dialoog.
Eén van de deelnemers brengt een concreet voorbeeld uit de praktijk naar voren waarin een moreel dilemma wordt ervaren.
De groep analyseert het ervaren probleem en maakt een afweging in wat volgens een ieder ethisch de best passende actie zou zijn.
Doel van Moreel Beraad
- Bewustwording van ethische dilemma’s en hoe die gehanteerd kunnen worden.
- Vinden van een concreet antwoord op de vraag hoe we moeten handelen in situatie X met patiënt/leerling/student/familielid Y of collega Z.
- Bewust worden en vergroten van gespreksvaardigheden; o.a. door het formuleren van open vragen, doorvragen, parkeren van gedachten en meningen.
- Beter begrip van elkaars standpunten en daardoor een ruimere blik.
- Het voorkomen van een voortslepende casus en daarmee stress, energie en tijd.
- Reflectie op eigen professionaliteit waardoor kwaliteit van werk verhoogd wordt.
- Bevorderen van de samenwerking binnen een team; motivatie en plezier neemt toe.
Training in opdracht van Imoz
Training in opdracht van Imoz
Voorbeelden van een ethische vraag
- Moeten wij als collega’s altijd dezelfde benadering aanhouden tegenover patiënten, cliënten?
- Wanneer heeft een niet-functionerende leerling of collega voldoende kansen gehad?
- Wanneer grijp je in als een wilsbekwame patiënt bewust gezondheidsrisico’s neemt?
- In hoeverre kun je de wens van een cliënt honoreren als haar gedrag andere cliënten stoort?
- In hoeverre kun je als manager gaan voor wat je echt belangrijk vindt (en neem je risico’s) als dat niet overeenstemt met wat hoger management verwacht?
- In hoeverre stuur je als manager in een zelfsturend team met onvoldoende productie?
Voorbeelden van een dilemma
- Mag ik in mijn benadering naar een patiënt, cliënt wel of niet afwijken van de benadering van mijn collega’s?
- Kan ik/kunnen wij deze collega wel of niet uit zijn of haar functie zetten?
- Mag ik de behandeling staken of niet?
- Kan ik mevrouw X in de huiskamer laten lunchen of niet?
- Pareer ik een besluit van hoger management of niet?
- Grijp ik directief in bij te lage declarabiliteit of niet?
Training in opdracht van Imoz
